جهاني شدن در روابط عمومي
کوشش های جنبش جدید جامعه مدنی به عقیده بسیاری از دست
اندرکاران جنبش طرفداری از برقراری نظم نوین جهانی اطلاعات و ارتباطات، مهم ترین
درسی که از شکست این جنبش می توان گرفت آن است که راه رسیدن به چنین نظمی باید از
طریق دموکراتیک سازی ارتباطات و رسانه ها طی شود و کوشش یک جانبه دولت ها برای
دستیابی به آن بی نتیجه است. به همین لحاظ از اواخر دهه 1980 در حالی که نظم نوین
مورد نظر کشورهای جهان سوم در یونسکو به فراموشی سپرده می شد، برای پر کردن جای
خالی قبلی گروه های جامعه مدنی که از روند کوشش های پیشین جهانی در جهت استقرار نظم
نوین مذکور دور مانده بودند، حرکت های تازه ای آغاز گردید، در این زمینه مساعی
گروهی از اعضای سازمان های حرفه ای روزنامه نگاری و استادان دانشگاه های کشورهای
غربی و غیر غربی برای حمایت از نظم نوین جهانی اطلاعات و ارتباطات، در چارچوب
گردهمایی های موسوم به «میزگرد مک براید» (MacBride Round Table ) – به نام «شوه مک براید»، رییس
کمیسیون بین المللی یونسکو برای مطالعه درباره مسایل ارتباطات در سال های 1977 تا
1980 – اهمیت ویژه ای کسب کرده بود. این گردهمایی ها که به طور سالانه در فاصله
سال های 1989 تا 1999 تشکیل می شد، در جلب
توجه هواداران جنبش های جدید جامعه مدنی به مباحثه های مربوط به ضرورت برقراری نظم
نوین یاد شده و ایجاد یک پل ارتباطی در میان آنان و هواداران روزنامه نگار و
دانشگاهی آن، نقش مهمی ایفا کردند. در آن دوره علاوه بر گردهمایی های مک براید،
تعداد رو به فزونی از سازمان های غیر دولتی وابسته به جامعه مدنی نیز، بدون شناخت
قبلی یکدیگر، به سبب علاقه خاص به مسایل ارتباطات و رسانه ها در سطح های ملی و
منطقه ای و جهانی، دور هم گرد آمدند و در راه بهبود عملکردهای وسایل ارتباط جمعی
به کوشش پرداختند. در میان این سازمان ها، انجمن های رسانه های جماعتی، اتحادیه
های بین المللی روزنامه نگاری، سازمان های مذهبی علاقمند به ارتباطات جهانی و
همچنین سازمان های اینترنتی غیر دولتی و گروه های وابسته به جامعه مدنی در راه
کوشش برای بهبود شرایط کار و عملکردهای ارتباطات و رسانه ها صورت گرفتنند و به
تصمیمات و مصوبات خاصی منتهی شدند که مهم ترین آنها انتشار «منشور ارتباطات مردمی»
(People 's Communication Charter)
و تأسیس «نهاد دموکراتیک سازی ارتباطات»
(for Democratization OF Communication Platform ) بودند. به این طریق، علاوه بر
گردهمایی های میزگرد مک براید، تعداد
زیادی گردهمایی ها و کنفرانس های دیگر نیز از سوی سازمان های مختلف غیر دولتی، در
زمینه های ارتباطات برگزار گردیدند و به گسترش هم اندیشی و همکاری های منطقه ای و
بین المللی آنها کمک فراوان نمودند. به گونه ای که اندک اندک یک پایگاه جدید مبتنی
بر روابط جامعه مدنی برای مقابله با مسایل و مشکلات ارتباطات و رسانه ها پدید آمد
و در همان راه مشابه روند حرکت به سوی نظم نوین جهانی اطلاعات و ارتباطات گام گذاشت.
با این تفاوت که گروه جدید هوادار دگرگونی نظم اطلاعاتی و ارتباطی جهانی، با چشم
اندازی دیگر و با بهره‌جویی از یک تجربه تاریخی قبلی، به این موضوع می نگرد. همین
گروه جدید جامعه مدنی بود که در دسامبر 2003، در جریان برگزاری اجلاس جهانی سران
در ژنو، تحت تأثیر جاذبه های جامعه اطلاعاتی قرارگرفت. در میان این گروه بسیاری به
برنامه های خاص سازمان حقوق ارتباطی در جامعه اطلاعاتی (Information Socoiety Campaign – CRIS Communication Rights
in the) جذب شدند و با همکاری جمعی، به نقش سازماندهی جامعه مدنی در مورد برگزاری اجلاس های مذکور
توجه یافتند. اما بسیاری دیگر، به طور مستقل به رویارویی با مسایل این اجلاس
پرداختند. در این میان عده ای هم نسبت به محدودیت های مباحثات اجلاس یاد شده و
سازش های ریشه ای مربوط به آن دچار توهم شدند. در عین حال، اکثر آنان برگزاری
اجلاس عالی ژنو را به منزله فرصت مناسبی که مدت ها در انتظار آن بودند، تلقی کردند
و تصمیم گرفتند با همگرایی تعامل و
یادگیری متقابل از تجربیات یکدیگر و بسیج عمومی افراد فراوان دارای ملیت های
گوناگون که از دگرگونی های بنیادی ارتباطات جهانی حمایت می کنند، در جهت تحقق
آرمان های مشترک خویش بهره جويند. در این اوضاع و احوال، سازمان «حقوق ارتباطی در
جامعه اطلاعاتی» با دیدگاه خاص خود، صریحاً مشخص ساخت که به نتایج فعالیت های رسمی
اجلاس عالی ژنو نمی توان چندان امید بست، زیرا جامعه اطلاعاتی یک مفهوم ایدئولوژیک
است که برای به خدمت گرفته شدن در چارچوب «الگوی نوآزادی گرای جهانی سازی تکنولوژی
های اطلاعاتی و ارتباطات» (Neoliberal
Globalization of ICTs) مورد توافق قرار گرفته است. در
صورتی که با توجه به واقعیت های کنونی و محرومیت رو به افزایش اکثریت مردم جهان از
دسترسی و استفاده از این تکنولوژی ها،
مفهوم مذکور معنای حقیقی خود را از دو جنبه خاص برخورد می کردند.
آنها از یک سو می کوشیدند بر نتایج ناشی از تصمیمات رسمی آن حداکثر امکان تأثیر بگذارند و از سوی دیگر سعی می نمودند برای جلب همکاری دیگران و جذب امکانات ارتباطی و رسانه ای خارج از اجلاس، به حمایت از هدف های خویش، پل های ارتباطی ایجاد کنند. به این ترتیب شیوه مشارکت گروه های جامعه مدنی در اجلاس جهانی سران درباره جامعه اطلاعاتی، با طرز مشارکت آنان در اجلاس های دیگر سازمان ملل تفاوت و تعارض داشت. به این معنا که نمایندگان جامعه مدنی در جریان برگزاری اجلاس های دیگر در عین حال که برنامه های خاص خود را دنبال نکردند.
اين وبلاگ به منظور تهيه و تدوين مطالب مرتبط با روابط عمومي راه اندازي شده است و اميدوارم مورد استفاده علاقمندان قرار بگيرد.